-
1 при
предлог; с предл. п.1) (около, возле) янында, тирәсендә, буенда, буендагы2) (при указ. на отнесенность к чему-л.) карамагындагы, каршындагы3) (при указ. на наличие чего-л. у кого-л.) үзе белән, янында4) ( во время) заманында, вакытында; вакытта, чакта5) (при указ. обстановки, обстоятельств) каршында, алдындапри помощи (кого-л.) — ярдәмендә
• -
2 угодно
-
3 хоть
1) союз; уступ. (несмотря на то, что) булса да, булуга карамастан,... даон хоть и молод, но дело своё знает — ул яшь булса да, үз эшен яхшы белә
2) союз; уступ. (можно, впору)... да, гәрчәхоть убей, не скажу — үтерсәң дә әйтмим
темно, хоть глаз выколи — күзгә төртсәң дә күренмәслек караңгы
3) союз; уступ. ( или)...мыхоть сегодня, хоть завтра, сделать надо — бүгенме, иртәгәме, барыбер эшләргә кирәк
4) частица; усил. (по крайней мере, только) ичмасам, һич булмасахоть какой — нинди булса да; теләсә нинди
•- хоть бы- хоть куда -
4 угода
жв угоду (кому-чему) — ( кемнең дә булса) теләген үтәп, ( кемгә дә булса) ярарга тырышып, ярамсакланып
-
5 слово
с1) сүз2) тел, сөйләү, сөйләү сәләте3) сүз, сөйләнү4) сүз, чыгыш5) сүз, сөйләүлишить (кого-л.) слова — кемне дә булса сөйләүдән мәхрүм итү
6) сүз, фикер7) сүз, вәгъдәдать слово сделать (что-л.) — берәр нәрсә эшләргә вәгъдә бирү
8) (мн. слова) (текст песни) [җырның] сүзләре, [җырның] тексты•- верить поверить на слово
- глотать слова
- к слову пришлось
- слов нет
- слово за слово
- словом не обмолвиться
- с чужих слов -
6 вдоволь
нареч.1) ( до полного удовлетворения) туйганчы, җитәрлек, теләгәнчә; күпме кирәк булса, шулкадәр2) в знач. сказ. ( много) күп, җитәрләк, җитеш, бик мул -
7 вить верёвки
( из кого) теләсәң нәрсә эшләү ( кем белән булса да), кырыкка бөгү -
8 воспрепятствовать
сов.( кому-чему) тоткарлау, киртә кую, комачаулау, каршы төшүвоспрепятствовать (чьим-л.) намерениям — кемнең дә булса теләкләренә каршы төшү
-
9 какой ни есть
= какой ни на есть теләсә нинди, нинди дә булса -
10 панорама
жв) перен. бүгенге көннең нинди дә булса вакыйгаларын, күренешләрен, фактларын матбугатта, кинода һ. б. ш. киң күләмдә күзәтүг) воен. артиллериядә кулланыла торган оптик прибор -
11 свой
мест.1) ( принадлежащий себе) үзсделать (что-л.) своими руками — нәрсәне дә булса үз кулың белән ясау
2) ( собственный) үз3) ( своеобразный) үзенә бер төрле, үзенә хас4) (родственный, близкий) үз5) в знач. сущ. своё с үз дигәнең, үз теләгәнең•- на своих двоих
- на своих на двоих
- по своему••своя рубашка ближе к телу погов. — ≈≈ үз бармагы үзенә кәкре;
своя рука владыка — үзе баш, үзе түш
-
12 топонимика
жб) лингв. тел белеменең географик атамаларны өйрәнә торган бүлеге -
13 хоть бы
1) см. хоть 4)2) ...са идехоть бы и так — шулай да булсын, булса ни
хоть бы что кому — теләсәң нишләт, колагына да элми
См. также в других словарях:
теләк — 1. Берәр нәрсәне теләү. Кем. б. эшенә, язмышына, киләчәгенә билгеле бер мөнәсәбәт 2. Кем дә булса теләгән, максат итеп куйган нәрсә. Ният, уй, фикер 3. Ихтыяр үз теләгең белән фронтка китү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
юл — Бер торак пункттан икенче торак пунктка яки берәр урынга йөрү өчен хезмәт итә торган тапталган яки түшәлгән җир буе. Өстеннән яки эченнән хәрәкәт, аралашу башкарыла торган тирәлек тур. су юлы. Берәр тоткарлык, киртә һ. б. аркылы үтәргә мөмкин… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәкъдим — и. 1. Берәр нәрсәне хәл итү, тикшерү яки башкару өчен әйтелгән, уртага салынган, алга куелган фикер 2. Кемне дә булса берәр эштә катнашырга яки берәр эш белән шөгыльләнергә чакыру; киңәш. Берәр нәрсәне эшләргә, үтәргә боерык, әмер; берәр эш кушу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уйнау — 1. Шаяру, күңел ачу. Спортның бер төре булган нин. б. уен белән вакыт үткәрү, ял итү. Уен өчен берәр нәрсәдән файдалану, хәрәкәт ясау ферзь белән уйнау 2. Нин. б. әйберне үзе дә сизмичә бернинди максатсыз әйләндерү, хәрәкәтләндерү, кирәкмәгән эш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ак — I. 1. Кар, сөт һәм акбур төсенә якын ачык төс 2. Чиста, керсез. күч. Эчкерсез, саф, гөнаһсыз 3. Чал ак сакаллы карт 4. Гражданнар сугышында большевикларга каршы булган ак офицер и. АКЛАР – Контрреволюционерлар, акгвардиячеләр, большевизм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тик — I. Хәрәкәтсез. Бер көе, һаман бер рәвештә. Эшсез, эшләмичә, буш (башлыча, механик хәрәкәтне яки хәрәкәтсезлекне белдергән фигыльләр белән) тик кенә йөрү. сөйл. Ник соравына каршы әйтелә торган кире мәгънәле сүз ник болай эшләдең? – Тик. . II. ТИК … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
яклау — 1. Кемне дә булса кыерсытырга, кимсетергә бирмәү, канат астына алу. Көрәштә, бәхәстә бер якта булу, ул якның хокукы, интересы өчен көрәшү 2. күч. Хезмәттә дуслык яки кардәшлек мөнәсәбәтендә булу сәбәпле, кемгә дә булса теләктәшлек итү, үз итү.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ихтыяр — 1. Кеше психикасының алга куйган максатны, теләкне тормышка ашыруда чагылган сәләте, аңлы омтылышы, теләккә ирешүдә ныклык 2. Теләк, ирек үз ихтыярым белән килдем 3. Власть, ирек аның ихтыярында булса. ИХТЫЯРЫҢ, ИХТЫЯРЫГЫЗ – Ничек телисез, шулай… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
басу — I. и. Культуралы үсемлекләр үстерелә торган җир мәйданы, иген кыры. Иген кырының аерым бер иген үскән өлеше үлән басуы. БАСУ КАПКАСЫ – Авылдан кырга чыгу юлларында корылган капка, кыр капкасы. II. БАСУ – ф. 1. Аякка калкыну, вертикаль хәлгә килү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
биетү — 1. (Бию) 2. Биегән кебек хәрәкәтләр ясатып, сикертү, йөгертү, уйнату. Төрлечә җитез хәрәкәтләндерү (иңбашны, аяк кулларны) 3. күч. Кемне дә булса бөтен нәрсәдә үз ихтыярыңа буйсындыру, үзең теләгәнчә генә йөрергә, эшләргә мәҗбүр итү 4. күч. Кемне … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
булу — 1. Чынбарлыкта яшәү, вакыт һәм пространство эчендә урын алып тору; бар булу. 2. Очрау, табылу, туры килү, килеп чыгу мөмкинлек б. 3. Барлыкка килү; ясалу тама тама күл була. Яралу, туу, үсеп чыгу 4. Үсү, уңу (иген һ. б. ш. тур.) 5. Әзер хәлгә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге